Perifeer arterieel vaatlijden (PAD) komt steeds vaker voor, mede door de vergrijzing en de toename van risicofactoren zoals diabetes en een verhoogd cholesterolgehalte. PAD kent een preklinische fase, waarbij slechts een minderheid van de patiënten claudicatio ervaart. Bij mensen met diabetes is het risico op PAD twee keer zo hoog. PAD gaat gepaard met een verhoogde mortaliteit en morbiditeit, een verminderde kwaliteit van leven, nachtelijke pijn en hoge zorgkosten.
De behandeling van PAD bij mensen met diabetes is nog eens extra moeilijk doordat dit vaak onder de knie zit, waardoor dit minder geschikt is voor chirurgische of endovasculaire interventies. Ondanks afname van andere complicaties blijft het aantal amputaties de afgelopen jaren stabiel, de oorzaak hiervan is nog niet goed bekend. Er is dus wel een noodzaak voor ziekte-modificerende behandelingen voor PAD. Van GLP-1 receptoragonisten is bekend dat ze pleiotrope effecten hebben. Het effect op PAD is echter nog onduidelijk.
De STRIDE-trial had als doel om te onderzoeken of semaglutide, een GLP-1 receptoragonist, de functionele capaciteit, symptomen en kwaliteit van leven verbetert bij mensen met symptomatisch PAD en type 2 diabetes[1]. De STRIDE-trial was een fase 3b, dubbelblinde, gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde studie. In totaal namen 792 deelnemers deel, waarvan 396 behandeld werden met semaglutide en 396 met placebo.
De deelnemers hadden Fontaine stadium IIa PAD, type 2 diabetes, een maximale loopafstand van minder dan 600 meter op een loopband met een helling van 12% bij 3,2 km/u, en een enkel-arm index van 0,90 of lager. De behandelduur bedroeg 52 weken, met een follow-up tot week 57.
Na 52 weken behandeling verbeterde de maximale loopafstand gemiddeld met 87 meter in de semaglutidegroep, tegenover 41 meter in de placebogroep. Het verschil tussen beide groepen bedroeg 39,9 meter. Ook de pijnvrije loopafstand nam significant toe: gemiddeld met 52 meter in de semaglutidegroep versus 23 meter in de placebogroep, met een verschil van 29,8 meter. De kwaliteit van leven, gemeten met de VascuQoL-6, verbeterde met 2,0 punten in de semaglutidegroep tegenover 1,0 punt in de placebogroep. Daarnaast werd een lichte verbetering in de enkel-arm index waargenomen. Het lichaamsgewicht daalde gemiddeld met 5,2 kg in de semaglutidegroep, tegenover 1,2 kg in de placebogroep. De HbA1c-waarde daalde met 0,8% bij semaglutide, terwijl deze in de placebogroep juist met 0,2% toenam.
Uit een secundaire analyse bleek dat de effecten van semaglutide consistent waren in alle onderzochte subgroepen[2]. Dit gold ongeacht de duur van diabetes (<10 jaar versus ≥10 jaar), het HbA1c-niveau (<7% versus ≥7%), de BMI (<30 versus ≥30 kg/m²), of het gebruik van SGLT2-remmers of insuline. Er werd geen significante interactie gevonden tussen deze kenmerken en de behandelrespons.
Er werd geen significante correlatie gevonden tussen de verbetering in loopafstand en veranderingen in BMI of HbA1c. Dit suggereert dat de positieve effecten van semaglutide op de functionele capaciteit niet uitsluitend te verklaren zijn door gewichtsverlies of betere glykemische controle, maar mogelijk het gevolg zijn van directe vasculaire en anti-inflammatoire effecten.
Klinische implicatie
Semaglutide 1,0 mg eenmaal per week verbetert de functionele capaciteit, symptomen en kwaliteit van leven bij mensen met PAD en type 2 diabetes. De effecten zijn consistent over verschillende subgroepen, ongeacht BMI, HbA1c of diabetesduur. Dit maakt semaglutide tot een veelbelovende en breed inzetbare behandeling voor deze hoogrisicopopulatie.
