Iedere vrouw is tijdens de zwangerschap een beetje insulineresistent. Zelfs bij glucosewaarden onder de drempel voor GDM zijn er associaties tussen hogere glucosewaarden en slechtere zwangerschapsuitkomsten (1). De risico’s nemen gradueel toe. Dit roept de vraag op waar de grens ligt tussen normaal en ziek? Hoe vind je de balans tussen klinische relevantie en praktische toepasbaarheid? Er zijn meerdere motieven om vrouwen met GDM tijdig te diagnosticeren. Denk aan: op tijd kunnen starten met het corrigeren van afwijkende glucosewaarden, het voorkomen van macrosomie en complicaties rondom de geboorte bij moeder en kind, en het reduceren van de kans op diabetes type 2 op latere leeftijd.
TANGO-DM-studie
Hoewel het per ziekenhuis verschilt, worden in Nederland veelal de oude criteria van de World Health Organisation (WHO) 1999 gehanteerd. In september worden de resultaten verwacht van de TANGO-DM-studie. Dit is een multicenter openlabel randomized controlled trial (RCT) die werd uitgevoerd in verschillende ziekenhuizen en verloskundigenpraktijken in Nederland. Deze studie vergelijkt twee sets diagnostische criteria voor GDM: die van de WHO 1999 en van de WHO 2013 (zie kadertekst).
Diagnosecriteria TANGO-DM-studie
De studie vergelijkt twee sets diagnostische criteria voor zwangerschapsdiabetes (GDM):
- WHO 1999 (oude criteria)
- Nuchtere glucose ≥ 7,0 mmol/l
- 2-uurs glucose na 75 g OGTT ≥ 7,8 mmol/l (1)
- WHO 2013 (nieuwe criteria)
- Nuchtere glucose ≥ 5,1 mmol/l
- 1-uurs glucose na 75 g OGGT ≥ 10 mmol/l
- 2-uurs glucose na 75 g OGGT ≥ 8,5 mmol/l
Intensieve behandeling
De TANGO-DM-studie onderzocht of vrouwen die volgens de nuchtere WHO 2013-criteria een diagnose GDM krijgen maar volgens WHO 1999 niet, en vrouwen die volgens de 2-uurs glucose volgens WHO 1999 de diagnose GDM krijgen maar volgens WHO 2013 niet, baat hebben bij intensieve behandeling. In totaal werden 1.032 zwangere vrouwen geïncludeerd. Zij werden verdeeld in een groep die wel en een groep die niet behandeld werd. Gekeken werd onder meer naar de reductie van LGA-baby’s (large for gestational age), geboortetrauma, bevallingsmodus, sectio’s, vacuümextractie, schouderdystocie, neonatale hypoglykemie, opname NICU, korter of langer dan gemiddelde zwangerschapsduur en kostenanalyse.
Intensivering van de diagnosecriteria betekent voor Nederland dat er twee keer zoveel vrouwen de diagnose GDM krijgen
Verdubbeling GDM
Rebecca Painter, gynaecoloog en hoogleraar verloskunde in het Erasmus MC Rotterdam, gaf tijdens het SCEM-congres op 5 juni 2025 in Ede een presentatie over de ontwikkelingen rondom de diagnose van GDM. Vooruitlopend op de publicatie van de TANGO-DM-studie liet zij onder meer zien dat een intensivering van de behandeling op basis van de genoemde diagnosecriteria voor Nederland zou betekenen dat er twee keer zoveel vrouwen de diagnose GDM zouden krijgen, ofwel 8500 vrouwen meer, en dat dit gepaard gaat met een kostenstijging van rond de 58 miljoen euro per jaar in Nederland.
Zijn er wellicht andere effectievere interventies?
Aandacht voor leefstijl
Painter stelde de vraag of we wel moeten streven naar verdere aanscherping van de diagnosecriteria. Gaan de gezondheidsvoordelen opwegen tegen de nadelen, en zijn er wellicht andere, effectievere interventies? Met betrekking tot dit laatste ging ze kort in op de studie Healthy LifeStyle for All (2), waarin werd onderzocht of bij zwangere vrouwen (met en zonder diabetes) gestructureerde voedingsadviezen en lichaamsbeweging bijdragen aan het beheersen van gewichtstoename, vermindering van zwangerschapsdiabetes en andere complicaties. Deze meta-analyse van 117 studies (n=35.000) liet 21% minder GDM zien, 57% minder vroeggeboortes, 32% minder NICU-opnames en een return on investment van $4,75 per geïnvesteerde dollar.
Betrouwbaarheid OGTT
Tot slot plaatste Painter een kanttekening bij de betrouwbaarheid van de Orale Glucosetolerantietest (OGTT), de huidige gouden standaard voor het diagnosticeren van GDM. De test is slechts 75% reproduceerbaar: bij herhaling geeft slechts drie op de vier metingen een vergelijkbaar resultaat. Deze variabiliteit kan mogelijk worden verklaard door verschillen in verdunning van de glucoseoplossing tussen en binnen ziekenhuizen, de snelheid waarmee bloedmonsters het lab bereiken, en variaties in beweging voorafgaand aan of tijdens de test.
Bronnen:
Projected Return on Investment From Implementation of a Lifestyle Intervention to Reduce Adverse Pregnancy Outcomes, Teeda et al, Jama netw Open, 2022
HAPO-studie (Hyperglycemia and Adverse Pregnancy Outcome), gepubliceerd in NEJM 2008
Dit artikel van Irene Seignette verscheen eerder op Diabetespro en is met toestemming doorgeplaatst.
